પ્રધાન મંત્રી વિશ્વકર્મા કૌશલ વિકાસ યોજના (PMKVKVY), અથવા PM વિશ્વકર્મા યોજના, કૌશલ્ય વિકાસ અને ઉદ્યોગ સાહસિકતા મંત્રાલય (MSDE) દ્વારા ઓગસ્ટ 2023 માં શરૂ કરવામાં આવેલી સરકારી પહેલ છે. આ યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય ભારતમાં પરંપરાગત કારીગરો અને કારીગરોને નાણાકીય સહાય અને તાલીમ આપવાનો છે.
PM વિશ્વકર્મા યોજનામાં ₹13,000 કરોડનો નાણાકીય ખર્ચ છે અને તેને પાંચ વર્ષ (2023-2028)ના સમયગાળામાં અમલમાં મૂકવામાં આવશે. આ યોજનાથી દેશભરના લગભગ 30 લાખ પરંપરાગત કારીગરો અને કારીગરોને ફાયદો થશે.
PM વિશ્વકર્મા યોજના હેઠળ લાભાર્થીઓને નીચેના લાભો આપવામાં આવશે:
કૌશલ્ય અપગ્રેડેશન અને ઉદ્યોગસાહસિકતા વિકાસ માટે ₹3 લાખ સુધીની નાણાકીય સહાય.
આધુનિક કુશળતા અને તકનીકોમાં તાલીમ.
તેમને તેમના ઉત્પાદનો વેચવામાં મદદ કરવા માટે માર્કેટિંગ સપોર્ટ.
પીએમ વિશ્વકર્મા પ્રમાણપત્ર અને આઈડી કાર્ડ સાથે ઓળખ.
PM વિશ્વકર્મા યોજના એ ભારતની સમૃદ્ધ પરંપરાગત કળા અને હસ્તકલાને જાળવવા અને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સરકારની એક મોટી પહેલ છે. આ યોજના પરંપરાગત કારીગરો અને કારીગરોના કૌશલ્યોને સુધારવામાં અને તેમને બજારમાં વધુ સ્પર્ધાત્મક બનાવવામાં મદદ કરશે. તેનાથી નવી નોકરીઓ સર્જવામાં અને અર્થવ્યવસ્થાને વેગ આપવામાં પણ મદદ મળશે.
આ યોજના નીચેના ક્ષેત્રોમાં કામ કરતા લોકો સહિત તમામ પરંપરાગત કારીગરો અને કારીગરો માટે ખુલ્લી છે:
હેન્ડલુમ
હસ્તકલા
ધાતુ
લાકડું
ચામડાનું કામ
જેમ્સ એન્ડ જ્વેલરી
માટીકામ
પ્રિન્ટીંગ અને ડાઇંગ
ફૂડ પ્રોસેસિંગ
રેશમના કીડાનો ઉછેર
મશરૂમની ખેતી
ફૂલોની ખેતી
મધમાખી ઉછેર
પીએમ વિશ્વકર્મા યોજના માટે અરજી કરવા માટે, રસ ધરાવતા લાભાર્થીઓ MSDEની વેબસાઇટની મુલાકાત લઈ શકે છે અથવા નજીકના કૌશલ્ય વિકાસ કેન્દ્રનો સંપર્ક કરી શકે છે.
પીએમ વિશ્વકર્મા યોજના સરકારની આવકારદાયક પહેલ છે. ભારતની સમૃદ્ધ પરંપરાગત કળા અને હસ્તકલાને જાળવવા અને પ્રોત્સાહન આપવા માટે તે યોગ્ય દિશામાં એક પગલું છે. આ યોજના પરંપરાગત કારીગરો અને કારીગરોના કૌશલ્યોને સુધારવામાં અને તેમને બજારમાં વધુ સ્પર્ધાત્મક બનાવવામાં મદદ કરશે. તેનાથી નવી નોકરીઓ સર્જવામાં અને અર્થવ્યવસ્થાને વેગ આપવામાં પણ મદદ મળશે.
